Twee gezichten van... Nr. 21: Zuivelfabriek 'Ons Bestaan' in Maasland Van oudsher werd op een boerderij zelf kaas en boter gemaakt. Om een goede kwaliteit van de zuivelproducten te garanderen, moesten boerenbedrijven aan allerlei eisen voldoen. Veel zuivelboeren hadden echter een te klein bedrijf. Echt kwaliteit leveren was alleen mogelijk op de grotere bedrijven. Naast vakmanschap was er immers ook dagelijks een grote hoeveelheid melk nodig. Vanaf het midden van negentiende eeuw werd op congressen voor de Landhuishoudkunde al regelmatig gesproken over het gezamenlijk maken van boter en kaas, om op die manier de krachten van de boeren te bundelen. Langzamerhand ontstonden overal in het land zuivelfabrieken. Veel fabrieken bleken echter te klein te zijn om te kunnen overleven en daarom besloten boeren tot samenwerking. Tegen deze achtergrond is de opkomst van de coöperatieve vereniging te verklaren.
In 1902 werd de reeds enkele jaren bestaande zuivelfabriek aan de Langetaam in een coöperatieve vorm gegoten. Bij de notaris werd een vennootschap opgericht door de volgende personen: Simon Bijl, fabrikant. Pieter Johannes van Geest, landbouwer. Pieter Huisman, particulier. Jan de Baan, meester timmerman. Arie van der Lely, landbouwer. Jacob Moerman, zuivelmaker en Abraham Chardon, landbouwer. Allen woonachtig in Maasland. |
Het doel van de vennootschap was: 'het koopen van melk, het bereiden van boter en kaas en andere melkproducten en het verkoopen van deze melk en melkproducten'.
Het kapitaal werd bepaald op f 18.000,--, verdeeld in zes en dertig aandelen van elk van f 500,--. De oprichters namen deel voor f 8000,--, ofwel 16 aandelen. De heren Bijl, Van Geest en Huisman namen elk vier aandelen. De fabriek kreeg de naam: 'Ons Bestaan'. Deze naam werd echter weinig gebruikt, men sprak van "de fabriek van Van Geest", omdat eigenaar Piet van Geest er jarenlang de leiding had. De fabriek stond op het terrein van het boerenbedrijf van de familie Van Geest. Het kantoor grensde aan de Langetaam, hier werd onder andere het melkgeld uitbetaald. Daarnaast was het boterhuis, een kleine paardenstal en het kaashuis.
Op de foto uit 1916 zien we rechts boer en bedrijfsleider Piet van Geest en zijn vader Arie. Daarachter een hittenkar met melkbussen. In de fabriek is een werknemer bezig om met behulp van een katrol een melkbus op te hijsen. Rechts voor het gebouw liggen de kazen klaar om verkocht te worden. Links op de foto zien we J. Moerman op de bok zitten. Hij vervoert melkbussen en botervaatjes. Er werkten veel mensen voor de fabriek. Simon Noordam, zelf boer, haalde met zijn paard en wagen melk op bij de boeren als bijverdienste. Later reed er ook een vrachtwagen. | Rond 1925 is de fabriek opgeheven. Waarschijnlijk was er toch te veel concurrentie van de vele zuivelfabrieken in de omgeving.
In 1929 is de fabriek verbouwd tot een rij van 5 huizen. De huizen waren eigendom van Van Geest, later zijn ze verkocht. Door de bouw van de nieuwe woonwijk 'De Drie Hoeven' in 1995 moest, ten behoeve van een betere doorgang naar de woonwijk, het laatste huis worden afgebroken. |
Tekst op de zijgevel
| | Tekst: Trudy Werner-Berkhout. Informatie: Maasland, beeldverhaal van honderd jaar dorpsleven, 1900-2000. Maasland, 2001 Arch. Maasland/ Mus.De Schilpen. Oude foto: 1916: museum De Schilpen. Foto huidige situatie 2004: Henk Groenendaal. Historische Verenigingen Maasland en Oud-Schipluiden. Gemeente Midden-Delfland - Informatiekrant' publicatie: 29 april 2004.
Kijk voor verdere informatie eens op de website www.mdmw.nl. Kunt u de gegevens aanvullen, dan graag uw reactie. Na publicatie worden de “Twee gezichten van…” ook op internet gepubliceerd op adres: http://www.midden-delfland.net/ ; klik dan op het twee-gezichten logo (zie de banner). | |
