Twee gezichten van... Nr. 107: De Broekpolder In de rubriek 'De twee gezichten van…' staan maandelijks twee afbeeldingen centraal. De tekst van deze aflevering is verzorgd door Trudy Werner-Berkhout van de Historische Vereniging Maasland. Henk Groenendaal maakte de foto anno 2011. Reacties en suggesties van lezers zijn van harte welkom. Deze maand deel 107. De Broekpolder lag vroeger hoofdzakelijk in de gemeente Vlaardinger-Ambacht, maar is na een grenswijziging in 1941 bij Vlaardingen gekomen. Een smalle strook echter (ongeveer de plaats van het Golfbaanterrein) van de Bommeer tot de Vlaardingervaart behoorde nog lang bij de gemeente Maasland. De Broekpolder is een eeuwenoude polder, waar tot in de jaren zestig van de vorige eeuw 25 boerenfamilies woonden. Sommige boerderijen waren al generaties lang in de familie, zoals de boerderij van Van Vliet en Hoogendam, die zeventiende-eeuws waren. Het was een uniek gebied, rustig, welvarend en ongerept. De boerderijen lagen veelal geïsoleerd en verscholen in mooi boerengeriefhout, en er waren volop moestuinen en boomgaarden. De polder, zo'n 375 ha. groot, bestond voornamelijk uit weideland en een eendenkooi. Er was maar één weg , namelijk de Broekweg. Deze drie kilometer lange weg begon vanaf de Hoogstraat in de stad Vlaardingen, liep vervolgens naar de Rijskade (bij het huidige hockeyveld) en dan rechtdoor naar de Boonervliet. Verder was de polder alleen bereikbaar via het water, de Vlaardingervaart en de Vlieten. De bewoners van het Maaslands grondgebied woonden ver van het dorp Maasland af. Er was toen nog geen weg door de Foppenpolder. Om in Maasland te komen kon men met de schuit overvaren naar de Commandeurs- of Duifpolder of rijden via de lange route Broekweg, Vlaardingen, Zuidbuurtse weg en Korte Buurt. Het was dan ook logisch dat de kinderen in Vlaardingen op school gingen. | In de jaren zestig werd besloten om de Broekpolder te bestemmen voor woningbouw. Na de Tweede Wereldoorlog begon Vlaardingen zich te ontwikkelen van een vissersplaats tot een middelgrote industriestad. Door de gunstige ligging aan de rivier waren er volop mogelijkheden voor haven- en industrieactiviteiten. Hierdoor nam de werkgelegenheid enorm toe. Om al die mensen te kunnen huisvesten bedacht men dat er veel woningen gebouwd moesten worden en daarvoor werd onder andere de prachtige Broekpolder bestemd.
Ondanks de vele protesten ging het bestemmingsplan door. De boerderijen zouden stuk voor stuk worden opgekocht, afgebroken en de polder opgespoten met bagger uit de havens van Rotterdam. Hier zou een wijk voor maar liefst 30.000 mensen komen. Voor de boeren een drama. Een aantal boeren stopten en hielden boeldag om vee en gereedschap te veilen. Anderen kochten een bedrijf elders in het land en vertrokken.
Op Maaslands grondgebied lagen drie boerderijen en de Vlietmolen. De boerderijen van de families Cor Ham en Siem Dijkshoorn lagen net op de grensstrook en behoorden tot Vlaardingen. De eerste Maaslandse boerderij, stammend uit 1880, was van Jan Keijzer en lag tegen een uitloper van de Bommeer aan, het 'Pannenkoekenhaventje'. Er was geen openbare weg die naar deze boerderij voerde, de enige weg in de polder was immers de Broekweg en daardoor was de oprijlaan wel zo'n 900 meter lang! | Halverwege de Boonervliet stond de oude Vlietmolen, de 'Stenen Molen', en ook wel later molen 'Nooit Gedacht' genoemd. Al in de zestiende eeuw bevond zich op deze plaats een molen om de polder te ontwateren, deze werd in 1753 vervangen door de stenen Vlietmolen, een grote molen met een vlucht van wel 28 meter. In 1881 besloot het bestuur van de Broekpolder over te gaan van wind- op stoombemaling en in 1946 van stoom op elektriciteit. De molen werd langzamerhand gedeeltelijk onttakeld, de machinist woonde op de eerste verdieping van de molenromp. Tot 1962 heeft de molen dienst gedaan. Nadat het gemaal buiten gebruik was gesteld, trad al snel het verval in. Het polderbestuur wilde graag van de molen af, omdat de polder volgespoten werd met havenspecie. Maar er waren protesten hiertegen. De gemeente Vlaardingen die inmiddels eigenaar was geworden, vond de restauratiekosten te hoog. Ook Natuurmonumenten die de molen als landschapsornament wilde behouden trok zich terug. De molen werd vervolgens in 1966 afgebroken.
Verderop in het Maaslandse gebied lag de oude boerderij van Willem Bos, dit was de laatste boerderij aan de Broekweg. Daarna kwam de boerderij van Dirk Mostert aan de Boonervliet, in de richting van de Vlaardingervaart. Deze drie Maaslandse boerderijen werden ook afgebroken. Toen Willem Bos in 1960 zijn fraaie boerderij verliet, was hij de laatste inwoner van de Broekpolder. De bagger uit de havens bleek enorm vervuild te zijn met giftige stoffen, zodat er de eerste jaren niet gebouwd kon worden. Op het Maaslandse grondgebied, nu Vlaardingen,werd een Golfcourse aangelegd, toen bekend werd dat het bebouwen van de grond wel erg lang zou gaan duren. De geplande woonwijk is er nooit gekomen. Uiteindelijk zegeviert de natuur op de vervuilde grond. De smalle strook langs de Boonervliet in de Broekpolder behoort nu bij de gemeente Midden-Delfland. De grens met Vlaardingen loopt ongeveer halverwege de golfbaan. Literatuur - J. Anderson, A. den Hoedt, De broekpolder. Vlaardingen, 2011
- G. Ottevanger e.a., Molens, gemalen en andere waterstaatkundige elementen in midden-delfland. Den Haag, 1985
- W.C. den Breems, E. van Rongen, Tijdsbeeld van Vlaardingen, deel 4L; Van Markt tot Broekpolder. De stad in de jaren '50, vastgelegd door J.F.H. Roovers
| Tekst: Trudy Werner-Berkhout. Oude foto: Historische Vereniging Maasland. Foto huidige situatie 2011: Henk Groenendaal. 'Midden-Delfland - Schakel' publicatie: 7 januari 2012. Na publicatie worden de “Twee gezichten van…” ook op internet gepubliceerd op adres: http://www.middendelfland.net/. | |
