Twee gezichten van... Nr. 99: De brug over de Lookwatering naar de Woudselaan In de rubriek 'De twee gezichten van…' staan maandelijks twee afbeeldingen centraal. De tekst van deze aflevering is verzorgd door Jacques Moerman van de Historische Vereniging Oud-Schipluiden. Henk Groenendaal maakte de foto anno 2011. Reacties en suggesties van lezers zijn van harte welkom. Deze maand deel 99. Een van de meest geschilderde plekjes in Den Hoorn is de brug over de Lookwatering naar de Woudselaan. Vooral vóór 1940 hebben verschillende kunstenaars meerdere malen deze locatie vereeuwigd. Eén van hen was Jan Heesterman, een Delftse schilder. Hij leefde van 1890-1947. Heel vaak trok hij naar Den Hoorn om landschappelijke tafereeltjes vast te leggen. De kunstenaar was vooral groot in kleine afbeeldingen. Veelal maakte hij van een situatie een of meer potloodtekeningen in een schetsboekje. Hij schreef er de datum bij en de voornaamste kleuren. Thuis werkte hij schetsen uit tot een tekening, aquarel of olieverf. Omdat hij arm was, gebruikte hij dikwijls de achterzijde van behangpapier en van bouwkundige tekeningen van de Polytechnische School in Delft, nu Technische Universiteit. Ook oud linoleum of houten plankjes benutte hij als ondergrond. Na zijn overlijden is er meer werk van hem gekocht dan tijdens zijn leven. De bewaard gebleven kunstwerken van Jan Heesterman geven een prachtig beeld van het landelijk karakter van Den Hoorn tussen 1910 en 1940. Het Prinsenhof, de gemeente Pijnacker-Nootdorp en een groot aantal particulieren bezitten werk van deze begaafde tekenaar en schilder. | | De brug op het schilderij dat Heesterman omstreeks 1930 maakte, verbindt de Dijkshoornseweg met de Woudselaan. Deze laan loopt door de Harnaschpolder en dateert uit de tweede helft van de twaalfde eeuw. Het was oorspronkelijk een ontginningsweg. Vanaf de Harnaschwatering liep een kerkenpad naar de kerk van 't Woudt. Aanvankelijk lag midden in de Harnaschpolder een aantal grote ontginningsboerderijen, die via de Woudselaan ontsloten werden. Aan het eind van de veertiende/begin vijftiende eeuw zijn deze woonplaatsen allemaal verlaten en kwamen er boerderijen langs de Dijkshoornseweg en Noordhoornseweg. In de afgelopen jaren zijn, vooruitlopend op de nieuwbouw, tenminste vijf middeleeuwse erven opgegraven. In drie gevallen ging het om woonerven die status hebben gehad. De eigenaren waren van adel of welgeboren; al vroeg was hier sprake van gedeeltelijke steenbouw. Enkele woningen bezaten een gracht en hadden een grote waterput. De Woudselaan verliest op dit ogenblik snel haar agrarisch en landelijk karakter. Overal is de nieuwbouw in de directe omgeving zichtbaar. Sinds kort kruist een zestig meter breed wegtracé het smalle landweggetje. Ook langs de Lookwatering is steeds meer bebouwing gekomen, waardoor de schilderachtige uitstraling van deze oude waterweg sterk is aangetast. Slechts hele kleine stukjes van 'de Look' tonen nog iets van het oorspronkelijke karakter van de oevers van deze bochtige vaarsloot. Door de komst van een aantal lage bruggen kan de Lookwatering niet meer voor de doorvaart gebruikt worden. De naam van het water verwijst naar het look, een kruidachtige plant, die hier veelvuldig voorkwam. | | De grote tuinderswoning op de achtergrond van het schilderij was van Bert van Marrewijk. Hij heeft van 1882 tot 1929 kasboeken bijgehouden, die een beeld geven wat op een tuinderij langs de Lookwatering allemaal groeide. De variatie aan producten was aanvankelijk erg groot, namelijk asperges, aardbeien, aardappelen, appels, peren, pruimen, bessen, snijbonen, prinsessenbomen, radijs, spinazie, peterselie en zelfs tulpen. Later werden vooral komkommers, bloemkolen, tomaten en sla geteeld. In de tweede helft van de negentiende eeuw gingen veel tuinbouwproducten per schuit naar de markten in Rotterdam en Amsterdam. Vanaf 1900 was de bestemming vooral de Delftsche Groentenveiling, die in 1921 verhuisde naar Den Hoorn. De Lookwatering werd een belangrijke vaarsloot voor de tuinders. Op het schilderij ligt in het water voor de kade een veilingschuit. De afgebeelde woning van de familie Van Marrewijk werd in 1943, op last van de Duitsers, afgebroken. Dit lot trof meer woningen die in zones lagen die de bezetter vrij van bebouwing wilde hebben. Voor de huidige brug staat rechts een groot pand. Het vlietlandje ervoor is verdwenen. Landschapschilders worden hier niet meer waargenomen… | | Meer informatie over de naamgeving van polders en wegen is te vinden in het ‘Straatnamenboek van de gemeente Schipluiden’ (de dorpen Schipluiden en Den Hoorn en de buitengebieden). Tekst: Jacques Moerman. Oude foto: Historische Vereniging Oud Schipluiden. Foto huidige situatie 2011: Henk Groenendaal. 'Midden-Delfland - Schakel' publicatie: 29 april 2011. Na publicatie worden de “Twee gezichten van…” ook op internet gepubliceerd op adres: http://www.middendelfland.net/. | |
