Twee gezichten van... Nr. 96: De pastorie van 't Woudt In de rubriek 'De twee gezichten van…' staan maandelijks twee afbeeldingen centraal. De tekst van deze aflevering is verzorgd door Jacques Moerman van de Historische Vereniging Oud-Schipluiden. Henk Groenendaal maakte de foto anno 2011. Reacties en suggesties van lezers zijn van harte welkom. Deze maand deel 96. De oude afbeelding toont de pastorie van 't Woudt in 1914, toen nog in gebruik door de predikant van 't Woudt. In 1961 heeft de kerkelijke gemeente de pastorie aan een particulier verkocht. Vanaf die tijd wordt een pand in Den Hoorn, de kern van de protestantse gemeente, als domineeswoning gebruikt. De pastorie van 't Woudt werd in 1855/'56 gebouwd door Jan Bijl, meestertimmerman te Den Hoorn. Voor de deur staan Albert Niemeijer, de zoon van dominee Niemeijer en Jaantje Schouten, de huishoudelijke hulp met hartjesschort. Een pad leidt naar de voordeur van de pastorie. Links en rechts van de woning bevinden zich vruchtbomen. De huidige situatie is niet veel veranderd. Het pand is een rijksmonument. | De oorspronkelijke pastorie, die reeds op zestiende-eeuwse afbeeldingen te zien is, bevond zich schuin voor het huidige pand. In de sloot die het erf van de pastorie scheidt van het kerkhof, zijn de funderingen van het oude pand nog waar te nemen. In 1572 ging de kerk over naar de nieuwe leer, de 'Gereformeerde Religie', maar de pastorie werd nog niet direct bewoond door een predikant. Pas in 1588 kreeg de protestantse gemeente 't Woudt de beschikking over een eigen dominee. Dit was Johannes Martini.
Een interessante predikant is Johannes Fenacolius geweest. Hij diende de Woudtse gemeente van 1601-1608. Daarna werd hij predikant van Maaslandsluis (Maassluis), waar hij met succes ijverde voor de onafhankelijkheid van dit vissersdorp, dat vóór 1614 bij Maasland hoorde. Hij was ook verantwoordelijk voor de bouw van de Grote Kerk in Maassluis. In zijn Woudtse periode trad Fenacolius op als conrector van de Latijnse school in Delft. Hij vertaalde verschillende klassieke schrijvers, waaronder Caesar, Augustinus en Tacitus. Ook heeft hij een handschrift nagelaten, waarin hij beschrijft hoe hij de pastorie en pastorietuin in 1601 op 't Woudt aantrof. Zowel de woning als het erf waren zwaar verwaarloosd. Op eigen kosten heeft hij voor verbeteringen gezorgd. Alle werkzaamheden beschreef hij in het kerkenraadsboek. Vooral de aantekeningen over de pastorietuin zijn heel bijzonder. Ze geven inzicht over wat er allemaal in de pastorietuin groeide. Er was sprake van een grote verscheidenheid aan appel- en perenbomen, naast een aantal bessensoorten, kersen, pruimen en wijnranken, waarmee de teelt van druiven wordt bedoeld. Ze groeiden gewoonlijk tegen een muur. De vader van de predikant hield op de pastorie duiven. | | De predikanten van Schipluiden en 't Woudt hebben gedurende de zeventiende eeuw vaak studenten in huis gehad om ze Latijn, Grieks en Hebreeuws te leren. De meest bekende is de schilder-schrijver Jacob Campo Weyerman (1677-1747), die onderwijs volgde bij dominee Petrus Santvoort op 't Woudt en schilderlessen bij de Delftse kunstenaar Thomas van der Wilt. Campo Weyerman hielp omstreeks 1695 een spookgeschiedenis op te lossen rond de watermolen van de Hodenpijlse Polder. Het spook bleek een jonge man te zijn, die gehuld was in een bedlaken. Hij wilde graag de nieuwe bewoner van de molen worden. De oude fotokaart is op 31 december 1914 door Adriana de Jong verstuurd naar Mej. A. Bosman, die in de Weesinrichting Neerbosch verbleef. Zij was een zus van dominee Adrianus Bosman, die van 1899 tot 1908 in de pastorie van 't Woudt woonde. De kaart is als Nieuwjaarsgroet verstuurd en de afzender hoopt dat 'het jaar 1915 een gezegend jaar' voor de geadresseerde wordt. De ongehuwde Adriana woonde in een apart huisje op 't Woudt, maar ze schrijft dat ze veel gezelligheid beleeft van haar broer Maarten de Jong en zijn drie kinderen. De vader van het afgebeelde jongetje op de oude foto was Meindert Niemeijer, die van 1914-1918 de Woudtse gemeente voorging. Dit waren de jaren van de Eerste Wereldoorlog. Van deze dominee is een preek bewaard gebleven, getiteld 'Vreemdelingen op aarde', uitgesproken op 2 mei 1915 in de kerk van 't Woudt en gedrukt voor 'de jongens en mannen uit de gemeente die het militaire kleed dragen'. De kerk leefde mee met de gemobiliseerden.
| | Meer informatie over de naamgeving van polders en wegen is te vinden in het ‘Straatnamenboek van de gemeente Schipluiden’ (de dorpen Schipluiden en Den Hoorn en de buitengebieden). Tekst: Jacques Moerman. Oude foto: Historische Vereniging Oud Schipluiden. Foto huidige situatie 2011: Henk Groenendaal. 'Midden-Delfland - Schakel' publicatie: 28 januari 2011. Na publicatie worden de “Twee gezichten van…” ook op internet gepubliceerd op adres: http://www.middendelfland.net/. | |
