Twee gezichten van... Nr. 89: De Boerderij van Van Geest In de rubriek 'De twee gezichten van…' staan maandelijks twee afbeeldingen centraal. De tekst van deze aflevering is verzorgd door Jacques Moerman van de Historische Vereniging Oud-Schipluiden. Henk Groenendaal maakte de foto anno 2010. Reacties en suggesties van lezers zijn van harte welkom. Deze maand deel 89. De smalle strook grond tussen de Dijkshoornseweg en het Look (de Lookwatering) in Den Hoorn valt buiten de polder. Officieel staat het beschreven als buitenland (boezemland), hoewel dit niet als zodanig wordt beleefd. Door het aanwezige kleipakket ligt de grond hier relatief hoog. Toch vestigden de eerste bewoners van dit gebied zich in het midden van de Harnaschpolder. Eind mei/begin juni 2010 is in deze polder de zesde middeleeuwse boerderij opgegraven. Vanaf de tweede helft van de veertiende eeuw verhuisden de boerderijen naar de Noordhoornsewatering en het buitenland tussen de Dijkshoornseweg en het Look. Inmiddels zijn ook deze boerderijen - op de Taswoning van de familie Arkesteijn na - allemaal verdwenen. De boeren van Den Hoorn hadden zowel land in de Voordijkshoornse Polder als in de Harnaschpolder. Vanaf het midden van de zeventiende eeuw kwam in het dorp de tuinbouw op. Ook de tuinders vestigden zich aan de Lookwatering en de Noordhoornsewatering. Hierdoor waren ze verzekerd van een goede afvoer van hun producten over water. De gehele strook boezemland tussen de Dijkshoornseweg en het Look werd opgedeeld in kleine kavels. Op de kaart van Kruikius uit 1712 zijn hier tuinderijen met boomgaarden te zien. | | De oudste kadasterkaart uit 1824 toont direct ten zuiden van de boerderij op het erf van de latere Taswoning een kleiner pand, dat toen bewoond werd door Arie Kleijweg. Zijn woning lag te midden van een stukje bouwland en twee kleine tuinpercelen. Volgens mondelinge overlevering zouden hier in de tweede helft van de negentiende eeuw meerdere arme gezinnen hebben gewoond. Kort na 1900 zocht Arie van Geest, die afkomstig was van een boerderij in Ypenburg/Rijswijk, een erf waar hij een boerderij kon beginnen. Hij vond deze plaats dichtbij de kern van Den Hoorn. Hij kende dit dorp, omdat zijn aanstaande bruid Neeltje van der Marel op een boerenwoning aan de Woudseweg woonde. Arie trouwde met haar op 16 april 1902. Het land dat bij zijn woning in Den Hoorn hoorde, lag over drie polders verspreid, namelijk de Voordijkshoornse Polder, de Klaas Engelbrechtspolder en de Woudse Polder. Het boerenbedrijf van Van Geest telde zo'n dertig melkkoeien. De afgebeelde foto uit ca. 1930 laat een relatief kleine boerderij zien. Vanaf de Dijkshoornseweg liep een laantje met knotwilgen naar de woning. Op het voorhuis lagen dakpannen; de stal was afgedekt met riet. Tegenover de stal met hooizolder bevond zich een hooiberg. Verder stonden op het erf een paardenstal, een wagenschuur en een plee. Voor de woning lag een grote moestuin. Een korte vaarsloot leidde vanaf de Lookwatering naar de boerderij. | Op de boerderij werden elf kinderen geboren, waarvan er één bij de geboorte is overleden. Arie van Geest en zijn vrouw hadden een bedstede in de woonkamer; de kinderen sliepen op twee zolders, de jongens gescheiden van de meisjes. De oudste dochter hielp na haar schooltijd haar moeder in het huishouden, de tweede dochter vertrok op twaalfjarige leeftijd als dienstmeisje naar een boerderij op 't Woudt. Hier kreeg zij ook kost en inwoning. Alleen op zondagmiddag mocht ze even langs haar ouderlijk huis.
In de jaren dertig van de vorige eeuw liet Van Geest het weiland in de Voordijkshoornse Polder omzetten in tuinderijen voor enkele zonen. Zijn zoon Arend begon voor de oorlog een kaashandel in de stal van de ouderlijke woning. Ook verkocht hij boter en vleeswaren. Veel oude Hoorenaren herinneren zich nog de ruimte, waar de kazen op planken lagen te rijpen. Kort voor de oorlog maakte de oude boerenwoning plaats voor een nieuw huis. Arend van Geest verhuisde in het voorjaar van 1956 naar een nieuwe winkel en woning aan het Koningin Julianaplein te Den Hoorn. De boerderijplaats kwam in handen van de firma Benfried, die op het aangrenzende perceel een toeleveringsbedrijf voor de tuinbouw bezat. De woning op het boerenerf werd later vervangen door het huidige kantoorpand. Na het vertrek van de firma Benfried naar de Woudseweg vonden andere bedrijven hierin een onderkomen. Nu wacht het pand al jaren op de sloop voor de bouw van het nieuwe winkelcentrum van Den Hoorn. Achter op het erf stond aan de Lookwatering geruime tijd de beeldbepalende meelfabriek van Van der Ende.
| | Meer informatie over de naamgeving van polders en wegen is te vinden in het ‘Straatnamenboek van de gemeente Schipluiden’ (de dorpen Schipluiden en Den Hoorn en de buitengebieden). Tekst: Jacques Moerman. Oude foto: Historische Vereniging Oud Schipluiden. Foto huidige situatie 2010: Henk Groenendaal. 'Midden-Delfland - Schakel' publicatie: 25 juni 2010. Na publicatie worden de “Twee gezichten van…” ook op internet gepubliceerd op adres: http://www.middendelfland.net/. | |
