Twee gezichten van... Nr. 86: Rijksstraatweg 1, Den Hoorn In de rubriek 'De twee gezichten van…' staan maandelijks twee afbeeldingen centraal. De tekst van deze aflevering is verzorgd door Jacques Moerman van de Historische Vereniging Oud-Schipluiden. Henk Groenendaal maakte de foto anno 2010. Reacties en suggesties van lezers zijn van harte welkom. Deze maand deel 86. In het centrum van Den Hoorn zijn niet zoveel oude panden bewaard gebleven. Een opvallend woonhuis staat aan het begin van de Rijksstraatweg naar Schipluiden. Drie generaties Van Vliet hebben hier ruim honderd jaar het boerenbedrijf uitgeoefend. Het aanzicht van het woonhuis verraadt niet direct dat we hier met een boerenwoning te maken hebben. Een gesprek met Gé (Gerard) van Vliet en de vondst van een oude koopakte maakte het oorspronkelijke gebruik van deze woning duidelijk. Het pand is omstreeks 1880 als rentenierswoning gebouwd voor Leendert Langelaan en zijn vrouw, die elders in Den Hoorn een boerderij hebben gehad. Aanvankelijk bevonden zich in het achterhuis een paardenstal en een koetshuis. Omdat de paardenlucht al snel in de woonruimtes doordrong, kwam achter de woning voor dit gebruik een nieuw onderkomen. De paardenstal en het koetshuis werden vervolgens ingericht als keuken en achterkamer. | | Rond 1900 vestigde Gerard van Vliet hier een boerenbedrijf, later opgevolgd door zijn zoon Willem van Vliet en zijn kleinzoon Gé van Vliet. De grootvader van de huidige bewoner liet rechts van de woning een hooiberg en stal bouwen. Ze staan parallel aan de Woudseweg, waarvan ze oorspronkelijk gescheiden waren door een sloot. Dirk van Zanten maakte in 1981 de afgebeelde tekening van de boerderij van Van Vliet. De hooiberg is later vervangen door een hooitas. Voor de woning hebben altijd leilinden gestaan. De huidige tuin is omstreeks 1999 aangelegd door het hoveniersbedrijf van Pieter Kalkman uit Den Hoorn. De vorm van de buxusperken in de tuin is geïnspireerd door de voorgevel van de woning. Het woonhuis heeft een rechthoekige plattegrond en wordt gedekt door twee zadeldaken, die elkaar in het midden kruisen. Aan de noordelijke zijde bevindt zich een uitbouw van jongere datum. Het stuk grond waarop de woning en de andere opstallen staan, is een onderdeel van een driehoekig stuk buitenland van ca. 1 ha, dat oorspronkelijk geheel omringd was door water. Aan de noordkant lag een brede sloot langs de Woudseweg, aan de westzijde bevindt zich nog altijd de Lookwatering en aan de oostkant lag een sloot langs de Gaagweg (nu Rijksstraatweg). Op oude kaarten wordt het land met de naam 'Kickert' aangeduid. Een kaart van landmeter Joan van Beest uit 1633 toont aan dat de driehoek toen nog grasland was. Direct ten zuiden van de woning van Van Vliet stonden in de negentiende eeuw een houtloods, een woning en tot 1865 de houtzaagmolen 'De Eendracht'. Herman Hartogh Heijs van De Lier was hier de laatste eigenaar van. Iets zuidelijker, nabij de plaats waar de Lookwatering op de Gaag uitloopt, stond van 1776 tot 1880 op een eiland de paltrokmolen 'De Hoop'. De Delftse houtzaagmolenaar Laurentius Antonius Vreeburg was in 1868 eigenaar van deze houtzaagmolen. | | De familie Van Vliet bewaart een notariële akte uit begin 1868, waarin melding wordt gemaakt van de verkoop van vier percelen, waaronder het perceel waarop nu de boerderij van Rijksstraatweg 1 staat. De verkoop werd geleid door notaris Bartholomeus van Berckel in het logement 'De Bolk' nabij het Stationsplein te Delft. Eén perceel betrof de grond waarop de stellingmolen 'De Eendracht' had gestaan. De houtzaagmolenaar Vreeburg kocht de vier percelen voor f 6900,-. In dezelfde akte wordt vermeld dat hij de percelen langs de Woudseweg direct doorverkocht aan enkele andere belangstellenden. Leendert Langelaan werd voor f 1425,- eigenaar van de grond van de huidige boerderij van Van Vliet. Vreeburg bedong bij de verkoop dat hij hierop geen houtzaagmolen of bergplaats van houtwaren mocht oprichten, op straffe van f 5000,-. Wanneer Langelaan in de eerste tien jaar van de aankoop van zijn perceel tot 'optimmering' van een woonhuis zou besluiten, moest hij hout gebruiken dat afkomstig was van 'de houtkoperij' van Vreeburg. Ongeveer twee jaar na het verlopen van deze bepaling liet Langelaan de rentenierswoning aan de Rijksstraatweg bouwen. Het fraaie pand met bijbehorende opstallen en erf wordt binnenkort voorgedragen als nieuw gemeentelijk monument. Hierdoor blijft op een karakteristiek punt nog iets zichtbaar van de vroegere agrarische bedrijvigheid in Den Hoorn.
| | Meer informatie over de naamgeving van polders en wegen is te vinden in het ‘Straatnamenboek van de gemeente Schipluiden’ (de dorpen Schipluiden en Den Hoorn en de buitengebieden). Tekst: Jacques Moerman. Oude foto: Historische Vereniging Oud Schipluiden. Foto huidige situatie 2010: Henk Groenendaal. 'Midden-Delfland - Schakel' publicatie: 26 maart 2010. Na publicatie worden de “Twee gezichten van…” ook op internet gepubliceerd op adres: http://www.middendelfland.net/. | |
