Twee gezichten van... Nr. 77: De kerk van 't Woudt In de rubriek 'De twee gezichten van…' staan maandelijks twee afbeeldingen centraal. De tekst van deze aflevering is verzorgd door Jacques Moerman van de Historische Vereniging Oud-Schipluiden. Henk Groenendaal maakte de foto anno 2009. Reacties en suggesties van lezers zijn van harte welkom. Deze maand deel 77. Op het eerste gezicht lijken er niet zo veel verschillen te zijn tussen de oude afbeelding uit ca. 1950 en de huidige foto. Gefotografeerd is de zuidzijde van de kerk van 't Woudt. In de periode 1957-1959 heeft hier een grote restauratie plaatsgevonden. Op de oude foto is te zien dat het travee van de kerk direct ten zuiden van de toren een klein venster heeft. Dit gedeelte van de kerk en het eerste travee aan de andere zijde van de toren waren voor de restauratie door een zwarte houten wand afgesloten van het schip van de kerk. Beide ruimtes werden gebruikt voor de opslag van stoelen, de avondmaalstafel en brandstof voor de kachel en de stoven in de kerk. Tijdens de restauratie zijn deze nissen bij het schip van de kerk getrokken. De andere vensters, die in de negentiende eeuw gedeeltelijk waren dichtgezet, kregen de oorspronkelijke grootte en werden in de top voorzien van traceringen. Op beide foto's is waar te nemen, dat het metselwerk van de steunberen wordt afgewisseld met witte blokken natuursteen. Deze eenvoudige versiering is bij meer oude kerken in de regio toegepast. | | In de zijgevel van het vierde travee bevindt zich een deur. Tijdens herstelwerkzaamheden
in 2000 werd ter hoogte van deze toegang een fundering aangetroffen van bakstenen met het formaat van 19 x 10 x 4 cm (uit ca. 1500). Aanvankelijk was hier een portaal tegen de kerk aangebouwd. Deze entree lag aanmerkelijk gunstiger dan de deur in de voorgevel van de toren, waar de westenwind vrij spel had. De oude dorpskerken van De Lier en Rijswijk bezitten aan de zuidzijde nog dergelijke portalen. Het is niet bekend, wanneer de aanbouw van de kerk van 't Woudt is verdwenen. De huidige deur in deze gevel wordt voornamelijk gebruikt tijdens begrafenissen. Een andere, veel grotere ingreep, is de sloop van het kerkkoor in de zomer van 1831 geweest. | | | In oppervlakte en hoogte was dit deel van de kerk net zo groot als het koor van de oude dorpskerk in Schipluiden. Het verhoogde koor werd gebruikt als laatste rustplaats van de bewoners uit de omgeving van 't Woudt. Het betrof hier vooral leden van rijke boerengeslachten. Overledenen met een eenvoudige afkomst werden in huurgraven in het schip van de kerk of rond de kerk begraven. In 1829 bepaalden de Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland, dat er geen doden meer in de kerken begraven mochten worden. De gemeenteraad van Hof van Delft, waartoe 't Woudt tot 1921 behoorde, bepaalde dat het dak en de muren van het koor afgebroken moesten worden. Het schip van de kerk werd aan de oostzijde door een nieuwe muur dichtgezet. Op de plaats van het koor ontstond op deze wijze een 'Burgerlijke Begraafplaats'. In het begin van de jaren tachtig van de vorige eeuw zijn de funderingen van het koor uitgegraven om ruimte te maken voor nieuwe graven. Goed te zien is dat de kerk op een terp staat. De belangrijkste reden van deze ophoging was, dat de doden niet in aanraking kwamen met het grondwater. | | Het huidige uurwerk, inclusief de wijzerplaat, dateert uit 1913. Het is een geschenk van Adriana de Jong aan de kerk. Recentelijk heeft een restauratie plaatsgevonden van de wijzerplaat. Het bovenste deel van de toren (vanaf de galmgaten) en het schip van de kerk dateren uit ca. 1500. In die tijd is de huidige kerk om de toren heen gebouwd. Het eerste kerkje stond achter de toren. Het bezat de breedte van de toren en was lager dan het tegenwoordige gebouw. Het oudste kerkje van 't Woudt dateerde uit het derde kwart van de dertiende eeuw. Voor de bouw werden kloostermoppen gebruikt, grote stenen van tenminste 30 x 15 x 7,5 cm, die te zien zijn van de torenvoet tot de onderkant van de galmgaten. In de toren hangt een bijzondere luidklok, tevens slagklok van het uurwerk. | | | De klok draagt als naam 'Salvator' (Verlosser) en dateert uit 1516. In het oudste kerkregister wordt onder 29 juni 1590 vermeld, dat de kerkmeester en de schoolmeester naar Utrecht waren gereisd om een luidklok te kopen. Vermoedelijk is de klok afkomstig uit de St. Salvatorkerk in Utrecht, die in 1587 was gesloopt. De luidklok is het oudste interieurstuk van de kerk van 't Woudt. Op de klok staat in gotische letters: "Salvator is mijn naem, mijn gheluie-theijt is voor God bequaem". | | Meer informatie over de naamgeving van polders en wegen is te vinden in het ‘Straatnamenboek van de gemeente Schipluiden’ (de dorpen Schipluiden en Den Hoorn en de buitengebieden). Tekst: Jacques Moerman. Oude foto ca. 1950: Historische Vereniging Oud Schipluiden. Foto huidige situatie 2009: Henk Groenendaal. 'Midden-Delfland - Schakel' publicatie: 25 juni 2009. Na publicatie worden de “Twee gezichten van…” ook op internet gepubliceerd op adres: http://www.middendelfland.net/. | |
