Twee gezichten van... Nr. 65: .... De Dorpsstraat in Schipluiden In de rubriek 'De twee gezichten van…' staan maandelijks twee afbeeldingen centraal. De tekst van deze aflevering is verzorgd door Jacques Moerman van de Historische Vereniging Oud-Schipluiden. Henk Groenendaal maakte de foto anno 2008. Reacties en suggesties van lezers zijn van harte welkom. Deze maand deel 65. In zeventiende- en achttiende-eeuwse verkoopakten wordt deze straat heel vaak ''s Heerenstraat' genoemd, een naam waarmee in meer plaatsen de hoofdstraat wordt aangeduid. De oude foto, die in het begin van de twintigste eeuw werd gemaakt, toont nog enkele kleine boerderijen aan deze zijde van het dorp. Achter het huis geheel links, dat uit 1898 dateert, lag de stal van de familie Vreugdenhil. De woning zelf is sinds 1938 verbonden met de plaatselijke benzinepomphouder. Lange tijd was dit Maarten v.d. Eijk. Het huis is kort geleden zo'n 70 cm opgekrikt. Daarnaast stond de boerderij van Vermeulen, die in 1988 werd vervangen door een nieuwbouwwoning. Op de plaats van het huis van de rietdekkersfamilie Voogt heeft Cees van Winden als laatste vee gehouden. Sinds kort staat op dit erf weer een fraaie hooiberg. De woning rechts daarvan is in 1978 gesloopt voor de ontsluiting van de nieuwbouwwijk Rozemarijn (de Westlander). De twee huizen links van het rietdekkersbedrijf zijn de oudste woningen in het rijtje. Hier woonden enkele schippersfamilies, waaronder Piet v.d. Windt. | | 'De Schippershof' rechts op de huidige foto is een complex van 22 wooneenheden, bestemd voor één- en tweepersoons huishoudens. De woningen werden in 1984 gerealiseerd op de locatie waar daarvoor het z.g. 'Lierse gesticht' stond. Dit was een rijtje van acht huizen, die rond 1890 werden gebouwd door aannemer Van den Berg uit De Lier. Het was het eerste woningrijtje in het dorp Schipluiden. De bouw werd gefinancierd uit de nalatenschap van Cornelia van Rijn, dochter van een vermogende Lierse boer, die op de boerderij 'Vreeburg' woonde in de Oude Lierpolder. Cornelia van Rijn was gehuwd met Simon van Etten te Schipluiden, die op 11 oktober 1859 was overleden aan de cholera. De naam 'Lierse gesticht' verwijst dus naar de stichting vanuit De Lier. Deze huizen waren enige tijd eigendom van de bekende Schipluidense aannemer Broos Bontenbal. Hij bestemde ze voor zijn personeel. De oude foto laat zien dat de woningen aan de zuidzijde sterk waren verzakt. Uiteindelijk betrof het zelfs meer dan 80 cm. De belangrijkste reden van deze verzakking was de slappe ondergrond op deze plaats, die met een twaalfde-eeuwse doorbraak vanuit het Leestelsel te maken heeft. De Kromme Zijde is daar een restant van. De meeste huizen aan de Dorpsstraat staan op de westelijke oeverwal van de Gaag. De kern van dit water in het dorp dateert uit de laatste eeuwen voor het begin van onze jaartelling. Oorspronkelijk maakte het kromme deel van de Gaag deel uit van het Gantelstelsel, dat vanuit de Maasmond nabij Naaldwijk ver het binnenland inliep. In het dorp Schipluiden is deze Gantelloop altijd kunstmatig opengehouden. In de tweede eeuw na Christus woonden op de westelijke oever van dit water ter hoogte van de Brugstraat enkele Cananefatenfamilies. In het najaar van 1978 werden hiervan bewoningssporen teruggevonden, waaronder een huisplattegrond, een erfafscheiding en veel gebruiksaardewerk. | | De Gaag in het dorp Schipluiden is op z'n breedst op de plaats van beide foto's. Aanvankelijk lag hier aan de zijde van de Dorpsstraat nog een strook vlietland. Vanaf het midden van de negentiende eeuw is dit moerasland in fasen verwijderd in verband met de opkomst van de scheepvaart en de noodzaak van een parkeerstrook langs de weg. Deze strook en het water langs de rijweg zijn nog steeds eigendom van de aangrenzende bewoners, waardoor ze zeggenschap hebben over het gebruik. De stilte van het water van oever tot oever kan tegenwoordig beduidend minder worden beleefd dan vroeger. Ondanks de komst van de jachthaven nabij de korenmolen Korpershoek in 1984 - destijds mede aangelegd om de boten uit het dorp te weren - is de waterkant in de dorpskern de laatste tien jaar sterk verrommeld. Veel Schipluidenaren lijken te kunnen leven met de aanwezigheid van talloze boten en bootjes, maar menige passant verbaast zich over de bonte verzameling vaartuigen. Literatuur: Waar wonen wij. Straatnamen in de gemeente Schipluiden. Uitgave van de Historische Vereniging Oud-Schipluiden (te koop in Museum Het Tramstation).
Oude foto: Archief Historische Vereniging Oud-Schipluiden. | | Meer informatie over de naamgeving van polders en wegen is te vinden in het ‘Straatnamenboek van de gemeente Schipluiden’ (de dorpen Schipluiden en Den Hoorn en de buitengebieden). Tekst: Jacques Moerman. Oude foto: Historische Vereniging Oud Schipluiden. Foto huidige situatie 2008: Henk Groenendaal. 'Midden-Delfland - Schakel' publicatie: 26 juni 2008. Na publicatie worden de “Twee gezichten van…” ook op internet gepubliceerd op adres: http://www.middendelfland.net/. | |
