Twee gezichten van... Nr. 54: Het zuidwesttorentje van de Keenenburg In de rubriek 'De twee gezichten van…' staan maandelijks twee afbeeldingen centraal. De tekst van deze aflevering is verzorgd door Jacques Moerman van de Historische Vereniging Oud-Schipluiden. Henk Groenendaal maakte de foto anno 2007. Reacties en suggesties van lezers zijn van harte welkom. Deze maand deel 54. De oude afbeelding toont de achterzijde van het kasteel Keenenburg. De aquarel is in 1728 gemaakt door E. van der Burgh en bevindt zich in het Gemeentearchief van Delft. Hier worden meer originele afbeeldingen van de Keenenburg bewaard. Ze zijn in de negentiende eeuw verzameld door P.M. Beelaerts, rijksontvanger van de gemeente Schipluiden, en geschonken aan het Gemeentearchief van Delft. Hij was familie van een van de laatste bewoners van het kasteel, namelijk de Haagse burgemeester Mr. Paulus Beelaerts.
Op de oude afbeelding is naast het zuidwesttorentje ook het hoofdgebouw van de Keenenburg te zien, met een lage vleugel aan de grachtzijde en een forse uitbouw in de gracht. Hierin bevonden zich de keuken en de eetzaal. Tijdens een grote opgraving in 1978 is met name in de gracht naast dit deel van het kasteel enorm veel aardewerk en glaswerk geborgen. Vooral onder de raampartijen lag het vondstmateriaal opgestapeld.
In de gracht direct achter het torentje werd veel kinderspeelgoed gevonden, zoals miniatuur keukengerei, tollen, knikkers en dieren van klei. Archiefgegevens bevestigen dat in het aangrenzende vertrek een kinderkamer was. Hier lagen ook kantklosjes, naaldenkokertjes en enkele scharen. Vermoedelijk was dit materiaal afkomstig van een dienstmeisje, dat in de kinderkamer toezicht hield. Op de muur van de traptoren staat op de waterverftekening het jaartal 1288. In die tijd pachtte het geslacht Van Dorp de grond van het Domkapittel van Utrecht. Er was toen nog geen sprake van een kasteel. Pas in de loop van de veertiende eeuw kwam hier een stenen huis te staan, dat in 1411-1412 is gesloopt. Philips de Blote heeft kort daarna op deze plaats een nieuw kasteel opgericht, dat uit een hoofd- en voorburcht bestond. De zware toren, waarvan nog net de vier hoektorentjes zichtbaar zijn, dateert uit die tijd. | Het afgebeelde zuidwesttorentje werd in de achttiende eeuw als toilet gebruikt. Het is tijdens de graafcampagne van 1978 volledig blootgelegd. Het torentje rustte op een houten roosterfundering, bestaande uit diverse houtsoorten. Het formaat van de stenen duidt op een bouw in het eerste kwart van de zeventiende eeuw. Een sluitsteen met het jaartal 1619, die hier in de gracht is gevonden, bevestigt dit.
De opening van het gebouw van de Woningbouwvereniging St. Willibrordus en enkele andere bedrijven in 1991 was de directe aanzet om iets van de historische bebouwing van de Keenenburg zichtbaar te maken. De Stichting Heropbouw Toren Keenenburg werd opgericht, die met enkele publieksgerichte acties gelden verzamelde voor de gedeeltelijke opbouw van het zuidwesttorentje en de aangrenzende muren. Met handkracht werden door verschillende sponsors een aantal houten palen in de grond geheid. Deze palen moesten de bestaande fundering van het torentje versterken. Het lokale aannemingsbedrijf Haring verzorgde het metselwerk. Zowel het torentje als de aansluitende muren zijn op de bestaande funderingen van het kasteel gebouwd. De stenen kwamen gedeeltelijk van elders. Bij de reconstructie is uitgegaan van een tekening van Roeland Roghman uit 1646. In die tijd zaten er nog geen deur en venster in het zuidwesttorentje. | Op de afbeelding van Van der Burgh is vóór de hoofdburcht de voorburcht te zien, die parallel aan de Gaag heeft gestaan. Aan de andere zijde van het water, aan de Dorpsstraat, zijn het rechthuis van Schipluiden en de oude dorpskerk te zien. De kerk had in 1728 nog een stenen toren. In 1810 is deze toren vanwege de scheve stand gesloopt. Tegenwoordig siert een eenvoudig torentje, een zogenaamde dakruiter, het schip van de kerk.
De verbouwde kas, met onder meer het Groencentrum Langelaan, staat op de gracht en de hoofdtoren met enkele bijgebouwen van de Keenenburg. Hier is in 1976 een opgraving geweest, waarbij slechts een klein stukje van de gracht is onderzocht. Wanneer het gebruik van de grond op deze plaats wijzigt, zal nieuw archeologisch onderzoek noodzakelijk zijn. Meer informatie over de Keenenburg en andere kastelen is te zien op de tentoonstelling 'Middeleeuwse Kastelen in en om Schipluiden' in het Museum Het Tramstation, openingstijden: woensdag en zaterdag van 14.00-16.00 uur t/m 25 augustus. Hier is ook een boekwerkje over dit onderwerp te koop. | | Meer informatie over de naamgeving van polders en wegen is te vinden in het ‘Straatnamenboek van de gemeente Schipluiden’ (de dorpen Schipluiden en Den Hoorn en de buitengebieden)) Tekst: Jacques Moerman. Oude foto: Historische Vereniging Schipluiden. Foto huidige situatie 2007: Henk Groenendaal. 'Midden-Delfland - Schakel' publicatie: 28 juni 2007. Na publicatie worden de “Twee gezichten van…” ook op internet gepubliceerd op adres: http://www.middendelfland.net/. | |
