Twee gezichten van... Nr. 36: De toegang naar het kasteelterrein Keenenburg In de rubriek 'De twee gezichten van…' staan maandelijks twee afbeeldingen centraal. De tekst van deze aflevering is verzorgd door Jacques Moerman van de Historische Vereniging Schipluiden. Henk Groenendaal maakte de foto anno 2005. Reacties en suggesties van lezers zijn van harte welkom. Deze maand deel 36. De foto van het inrijhek van de Keenenburg dateert in ieder geval vóór 1918, het jaar waarin de hekpalen en het hek werden verkocht aan de eigenaar van het landhuis Sonnenburch in Wassenaar. De toegangspartij kan daar nog steeds aan de Van der Oudermeulenlaan nr. 1 worden bekeken. Met de verhuizing verloor Schipluiden een belangrijke herinnering aan het kasteel Keenenburg, dat van 1412 tot 1798 het dorp heeft gedomineerd. Beschrijving van de toegang Het inrijhek is in 1779 geplaatst. Aan de binnenzijde van de hardstenen pilaren staan op de linker pilaar de cijfers 1 en 7 en op de rechter 7 en 9. Op elke pilaar rust een leeuw die een schild met het wapen van het Huis Keenenburg draagt, namelijk drie Franse lelies, die ook voorkomen op het wapen van Philips de Blote (overleden in 1427), de bouwheer van het kasteel. Aan de buitenzijde worden de palen ondersteund door twee hardstenen ornamenten, die beide op een muurtje van gemetselde stenen rusten. Binnen de hekpalen bevindt zich een fraai smeedijzeren hek. Voor de dam naar het hek staat op elke gemetselde kolom nog een gedecoreerde vaas. Onder de dam lag een stenen heul (boogbrug) waardoor kleine scheepjes, zoals mestpramen, gemakkelijk konden passeren. Aan elke zijde bevond zich in de top van de boog een natuurstenen blok. Op de een was het jaartal 1750 aangebracht en op de ander het alliantiewapen van Isaäk Larcher (1685-1763) en Anna Maria van Raesfelt (1677-1769), die vanaf hun huwelijk in 1712 de hoofdbewoners van het kasteel Keenenburg waren. De brug was dus ouder dan de hekpalen en is in 1966 tijdens de aanleg van een gasleiding gesloopt. De sluitstenen waren al eerder gered en bevinden zich nu in het muurtje van het witte pand links. | Boerderij Keenenburg Op de oude foto is links boerderij Keenenburg te zien, die gedeeltelijk is opgebouwd met stenen van de voorburcht van het kasteel. In de aankondiging van een verkoping in 1808 wordt de boerderij als volgt omschreven: "Een capitale bouwmanswoning, genaamd Keenenburg, met deszelfs woonhuis, zomerhuis, boes, paardenstal, dorsvloer en wagenschuur, met boomgaard en grond, zeer gelegen en bekwaam tot moestuin." Bij de boerderij, die vanouds verbonden was met het kasteel, hoorde ruim 18 morgen wei- en hooiland en 5 morgen akkerland. Koper was op 8 maart 1808 vrouwe Hermina Lockhorst van Toll van Veenhuizen uit Rotterdam, die hierdoor de titel Keenenburg achter haar naam mocht toevoegen. Op 10 april 1808 werd zij ook eigenaar van de dubbele kerkbank van het Huis Keenenburg in de oude dorpskerk van Schipluiden. Deze bank werd in 1839 verkocht aan Leendert Hendrik Viruly van Keenenburg, die kort daarvoor eigenaar was geworden van een aantal voormalige kasteelgronden. | Boswachterswoning Na de sloop van de Keenenburg werden de tuinen, boomgaarden en bosstroken nog geruime tijd gehandhaafd. Omstreeks het midden van de negentiende eeuw liet heer Viruly van Keenenburg op het voorterrein van het kasteel een boswachterswoning en stalling bouwen. Dit pand, dat op de oude foto rechts achter het hek is te zien, biedt nu huisvesting aan twee families. | | In de negentiende eeuw woonde hier boswachter Gerrit van Santen (1823-1890), die de tuinen en bospartijen voor de landheer onderhield. Na de dood van Leendert Hendrik Viruly van Keenenburg, op 3 april 1881, kwam het oorspronkelijke tuincomplex van de Keenenburg aan de families Van Santen en Van Dorp, die er tuinbouwbedrijven stichtten. De producten werden met een lorrie over de rails naar de Gaag vervoerd, waar ze vervolgens in schuiten werden geladen voor het vervoer naar de markt en later naar de veiling. Hier hadden Abraham van Dorp en Elisabeth van der Lugt, de laatste sinds 1899 weduwe van Dirk van Santen, in 1918 laad- en losrechten. Dit recht, dat mogelijk al uit de kasteeltijd dateert, blijkt nog altijd te bestaan. |
Keenenburghek voor de Sonnenburch, Wassenaar, 2006
| | Meer informatie over de naamgeving van polders en wegen is te vinden in het ‘Straatnamenboek van de gemeente Schipluiden’. Tekst: Jacques Moerman. Oude foto: vóór 1918. Foto huidige situatie 2005: Henk Groenendaal. Historische Vereniging Oud-Schipluiden. 'Midden-Delfland - Schakel' publicatie: 27 oktober 2005. Na publicatie worden de “Twee gezichten van…” ook op internet gepubliceerd op adres: http://www.middendelfland.net/. | |
