Twee gezichten van... Nr. 35: Maaslandse grutterij werd museum

In de rubriek 'De twee gezichten van…' staan maandelijks twee afbeeldingen centraal. De tekst van deze aflevering is verzorgd door Klaas Boschma van de Historische Vereniging Maasland. Henk Groenendaal maakte de foto anno 2005. Reacties en suggesties van lezers zijn van harte welkom. Deze maand deel 35.

In de 's Herenstraat in Maasland was aan een intiem schelpenpleintje bijna 150 jaar een kruidenierswinkel, een grutterij, gevestigd.
In het jaar 1845 kocht winkelier Ary van den Berg van wijnhandelaar Biemond een huis met pakhuis, schuur en tuin. Spoedig daarna zal de voorkamer verbouwd zijn tot winkel. Aan de voorgevel is sindsdien weinig meer veranderd zoals als de beide foto's, n.l. die uit 1913 en de recente afbeelding, laten zien.
In de winkel was van alles te koop. Behalve kruidenierswaren en dranken had men er ook schoonmaakartikelen, klompen en allerlei touwsoorten. Het leek op een supermarkt maar de verkoop en de dorpsnieuwtjes gingen over de toonbank.
Ary v.d.Berg was behalve winkelier ook raadslid voor de Liberale Partij. Daarvoor hoefde hij niet ver te gaan naar de raadzaal, want het gemeentebestuur was gevestigd in herberg De Pynas direct naast de winkel.

De voorgevel in 1913. Winkelier Ary van den Berg staat in de winkeldeur

De tweede en derde generatie

Korte tijd voor zijn overlijden in 1892 verkocht Ary v.d. Berg zijn bezit aan zijn zoon Jan, die toen 36 jaar oud was. Jan was behalve winkelman ook een bekwaam imker en een ondernemend man. Hij liet in 1905 achter zijn winkelpand een dorpshuis met een toneel bouwen, zoiets had Maasland toen nog niet. Hij noemde het gebouw "feest- en concertzaal TAVENU" (Ter Aangenaam Vermaak En Nuttige Uitspanning).
Enkele jaren later gingen winkel en Tavenu over op zoon Ary, de derde generatie in dit pand. Vader Jan bleef in de buurt: hij ging wonen in het renteniershuisje dat al vóór 1880 tegen de zijgevel van het winkelhuis was gebouwd.

Andere eigenaren

In 1929 werden winkel, pakhuis, woonhuizen en gebouw Tavenu openbaar verkocht. De Nederlands Hervormde Kerk van Maasland werd de nieuwe eigenaar en Johan van den Berg (geen familie van de vorige eigenaar) werd huurder van het winkelpand voor 18 gulden per week. Ary v.d. Berg ging nu in het kleine huisje wonen en hield beheer en bediening van gebouw Tavenu.
Ruim 40 jaar van 1929 tot 1970 heeft Johan v.d. Berg ("Han Berg") met zijn gezin het winkelbedrijf hier uitgeoefend. Na de sluiting van de winkel in 1970 bleef Johan v.d. Berg hier wonen tot zijn overlijden in 1980. Hij hield niet van veranderingen en modernisering, zodat indeling en inrichting in 50 jaar vrijwel onveranderd waren gebleven.

Een museum

Het pand was door ruiling in bezit gekomen van de gemeente Maasland. De Historische Vereniging Maasland drong erop aan dit nog gave oude pand te handhaven en als museum in te richten.
De stichting De Schilpen, genoemd naar het schelpenpleintje voor de winkel, kreeg het beheer en heropende in 1981 de winkel met de verkoop van snoep "uit grootmoeders tijd", boeken en allerlei snuisterijen. Inmiddels bestaat het museum binnenkort 25 jaar en verwierf het in 2003 het certificaat "Geregistreerd museum".
Een fraai monument is behouden gebleven, een aanwinst voor de oude dorpskern van Maasland.

Tekst: Klaas Boschma. Oude foto: ca. 1913. Foto huidige situatie 2005: Henk Groenendaal. Historische Vereniging Maasland. 'Midden-Delfland - Schakel' publicatie: 29 september 2005.

Na publicatie worden de “Twee gezichten van…” ook op internet gepubliceerd op adres: http://www.middendelfland.net/.